Ερυθροκυττάρωση ή πολυκυτταραιμία, είναι η υψηλή συγκέντρωση ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα. Ως αποτέλεσμα, το αίμα είναι πιο παχύρρευστο και λιγότερο ικανό (αργή ροή) να ταξιδέψει μέσω των αιμοφόρων αγγείων και των οργάνων.
Η Ερυθροκυττάρωση μπορεί να προκαλέσει θρόμβους αίματος και απαιτείται άμεση ιατρική βοήθεια επί υποψίας εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης (DVT) ή πνευμονικής εμβολής (PE):
Η Ερυθροκυττάρωση αυξάνει επίσης τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού.
Η Ερυθροκυττάρωση διακρίνεται σε διαφορετικούς τύπους, ανάλογα με την υποκείμενη αιτία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν μπορεί να εντοπιστεί μια υποκείμενη αιτία.
Σχετική πολυκυτταραιμία
Ως Σχετική πολυκυτταραιμία ορίζεται όταν ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι φυσιολογικός, αλλά υπάρχει μειωμένη ποσότητα πλάσματος, καθιστώντας το αίμα πιο παχύρρευστο. Η Σχετική πολυκυτταραιμία προκαλείται συχνά από το υπερβολικό βάρος, το κάπνισμα, την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή τη λήψη διουρητικών φαρμάκων ως αποτέλεσμα αφυδάτωσης.
Η Σχετική πολυκυτταραιμία μπορεί να βελτιωθεί εάν εντοπιστεί και αντιμετωπιστεί η υποκείμενη αιτία. Η διακοπή του καπνίσματος ή η μείωση της πρόσληψης αλκοόλ, για παράδειγμα, μπορεί να βοηθήσει.
Απόλυτη πολυκυτταραιμία
Ως Απόλυτη πολυκυτταραιμία ορίζεται όταν ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι αυξημένος. Υπάρχουν 2 κύριοι τύποι:
Συνήθως προκαλείται από μια μετάλλαξη στο γονίδιο JAK2, το οποίο προκαλεί τα κύτταρα του μυελού των οστών να παράγουν πάρα πολλά ερυθρά αιμοσφαίρια.
Συνήθως προκαλείται από μια υποκείμενη πάθηση που προκαλεί αυξημένη παραγωγή ερυθροποιητίνης – μιας ορμόνης που παράγεται στα νεφρά και διεγείρει τα κύτταρα του μυελού των οστών να παράγουν ερυθρά αιμοσφαίρια. Παραδείγματα τέτοιων παθήσεων είναι η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), και νεφρική βλάβη.
Η Ερυθροκυττάρωση μπορεί να διαγνωστεί (τυχαία συνήθως) με τη διενέργεια εξέτασης αίματος για τον έλεγχο του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα, και το επίπεδο του αιματοκρίτη. Η υψηλή συγκέντρωση ερυθρών αιμοσφαιρίων υποδηλώνει Ερυθροκυττάρωση.
Επιπλέον εξετάσεις αναγκαίες για τη διάγνωση είναι η αναζήτηση του μεταλλαγμένου γονιδίου JAK2, και ένα υπερηχογράφημα κοιλιάς σας για τυχόν νεφρική βλάβη.
Η θεραπεία της Ερυθροκυττάρωσης στοχεύει στην πρόληψη συμπτωμάτων και επιπλοκών (όπως θρόμβωτικά επεισόδια) και στη θεραπεία των υποκείμενων αιτιών:
Αφαίμαξη (αφαίρεση αίματος)
Είναι ο απλούστερος και ταχύτερος τρόπος παροδικής μείωσης του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα. Συνιστάται στην αληθή πολυκυτταραιμία, σε ιστορικό θρομβώσεων, ή συμπτώματα που υποδηλώνουν ότι το αίμα είναι πολύ παχύρρευστο. Η αφαίμαξη περιλαμβάνει την αφαίρεση περίπου μισού λίτρου αίματος κάθε φορά, με παρόμοιο τρόπο με την εθελοντική αιμοδοσία. Η συχνότητα των αφαιμάξεων είναι διαφορετική για κάθε άτομο. Στην αρχή, πάντως χρειάζεται κάθε εβδομάδα, και προοδευτικά μειώνεται.
Φάρμακα για τη μείωση των ερυθρών αιμοσφαιρίων
Σε περιπτώσεις αληθούς πολυκυτταραιμίας, είναι διαθέσιμα πολλά φάρμακα όπως η υδροξυουρία και η ιντερφερόνη.
Φάρμακα για την πρόληψη θρομβώσεων
Σε περιπτώσεις αληθούς πολυκυτταραιμίας ή δευτεροπαθούς ερυθροκυττάρωσης, μπορεί να συνταγογραφηθούν ημερήσια δισκία ασπιρίνης χαμηλής δόσης ή άλλων αντιαιμοπεταλιακών, για την πρόληψη θρομβώσεων.
Θεραπεία άλλων συμπτωμάτων της ερυθροκυττάρωσης ή υποκείμενων νοσημάτων
Για παράδειγμα, μπορεί να χορηγηθούν φάρμακα για την ανακούφιση από τον κνησμό ή τη διαχείριση της ΧΑΠ. Επίσης, σημαντικό ρόλο στην πρόληψη επιπλοκών έχουν η απώλεια βάρους, η διακοπή του καπνίσματος, η ρύθμιση της αρτηριακής υπέρτασης, κ.α.